Wyprawy załogowe w kosmos

 

Wyprawy załogowe w kosmos 

 

Pierwszym człowiekiem w kosmosie (przy założeniu, że kosmos zaczyna się od wysokości 100 km nad powierzchnią Ziemi) i na orbicie okołoziemskiej był Jurij Gagarin, radziecki kosmonauta, który wystartował rakietą Wostok 1 dnia 12 kwietnia 1961 r. Pierwszym człowiekiem, który chodził po powierzchni innego ciała niebieskiego w Układzie Słonecznym, był Neil Armstrong, który postawił pierwszy krok na powierzchni Księżyca 21 lipca 1969 podczas misji Apollo 11. Do 1972 miało miejsce jeszcze pięć lądowań na Księżycu. Amerykański wahadłowiec kosmiczny programu Space Transportation System, który pierwszy raz wystartował w 1981, był jedynym załogowym statkiem kosmicznym wielokrotnego użytku, który odbył wiele pomyślnych lotów orbitalnych. Zbudowano pięć egzemplarzy, które odbyły łącznie 135 misji; dwa z nich uległy katastrofie. 

 

W 2004 SpaceShipOne został pierwszym prywatnym pojazdem w kosmosie podczas lotu suborbitalnego.

 

Oprócz programu kosmicznego Stanów Zjednoczonych i Rosji trzeba uwzględnić jeszcze: 

 

Loty załogowe Chin 

Chiny prowadzą w latach 2021-2022 budowę własnej modularnej załogowej stacji kosmicznej Chińskiej Stacji Kosmicznej (CSS) (konstrukcją zbliżonej do dawnej radzieckiej stacji kosmicznej Mir), której trzyosobowe załogi będą wymieniane statkami Shenzhou dwa razy w roku. W fazie budowy stacji w ciągu tych dwóch lat odbędą się cztery loty[6], późniejsze stałe załogi będą wymieniane również co pół roku. W dalszej perspektywie, w połowie lat 20., planowane jest wdrożenie nowej kapsuły załogowej, która poza rutynowymi wymianami załóg CSS, będzie wykorzystywana także do załogowych lotów na Księżyc[7], których rozpoczęcie planowane jest na lata 30. Pierwszy bezzałogowy test nowego statku, którego nazwy jeszcze nie podano, odbył się w 2020 r., a pierwszy lot załogowy odbędzie się prawdopodobnie w 2023 r. Nowy typ statku ma zastąpić obecnie używane statki Shenzhou.

W zakresie lotów załogowych poza orbitę okołoziemską, według informacji z chińskich źródeł pochodzących z 2021 r., planowane są następujące kluczowe przedsięwzięcia załogowe:

• 2025 – pierwszy lot wokół Księżyca,
• 2030 – pierwsze lądowanie na Księżycu,
• 2033 – pierwsze lądowanie na Marsie

 

Loty załogowe Indii 

Nad własnym programem załogowym pracują także Indie (ISRO). Oficjalnie program załogowy ogłoszono w 2018 r. Rakietą nośną do wynoszenia trzyosobowej kapsuły Gaganyaan będzie GSLV MkIII. Pierwszy lot z dwoma astronautami na pokładzie planowany jest w 2023 r. (zostanie on poprzedzony dwoma lotami bezzałogowymi). 

 

Loty załogowe innych krajów 

Własne korpusy astronautów utrzymują ponadto Europa (kraje zrzeszone w Europejskiej Agencji Kosmicznej), Japonia i Kanada, których astronauci biorą udział w pracach załóg ISS korzystając z transportu na pokładzie statków amerykańskich i rosyjskich. Udział tych krajów przewidziany jest także w programie księżycowym Artemis, w tym w budowie stacji okołoksiężycowej Gateway.

 

*Źródło Wikipedia